Foto CBS

Financieringsmonitor 2023

Belangrijkste uitkomsten

Financieringsbehoefte gelijk aan vorig jaar

Van alle ondernemingen in het mkb in de business economy heeft 15 procent behoefte aan nieuwe externe financiering in het jaar van juli 2022 tot juli 2023. Van de groep bedrijven met een financieringsbehoefte zet 74 procent serieuze stappen om de mogelijkheden te verkennen en bij 13 procent zijn de mogelijkheden al bekend. Van die 87 procent samen besluit vervolgens 51 procent daadwerkelijk een financieringsaanvraag te doen. Daarvan is 86 procent succesvol. Zij krijgen het aangevraagde bedrag geheel of ten dele. Uiteindelijk betekent dit dat 38 procent van alle bedrijven in het mkb in de business economy met een behoefte aan externe financiering er ook daadwerkelijk in slaagt om die financiering (deels) aan te trekken. Vorig jaar was dit 44 procent.





'Geen aanleiding' blijft de belangrijkste reden wanneer er geen financieringsbehoefte is

Voor alle bedrijfstakken is de financieringsbehoefte vergelijkbaar met vorig jaar. Van de ondernemingen in het mkb in de business economy had toen 16 procent financiering nodig, nu is dat 15 procent. Bij jongere bedrijven is het percentage bedrijven met financieringsbehoefte hoger (20 procent) dan bij oudere bedrijven (13 procent). Bedrijven die geen externe middelen zoeken, hebben hier in bijna de helft van de gevallen geen behoefte aan omdat ze er simpelweg geen aanleiding voor zien. Van de andere bedrijven zonder financieringsbehoefte doen de meesten een beroep op intern geld, willen onafhankelijk blijven van geldschieters of zien geen kansen om te groeien.





Afname oriëntatie via de bank vlakt af

Van de ondernemers met een financieringsbehoefte neemt bijna driekwart ook daadwerkelijk stappen om zich te oriënteren op externe financiering. De bank blijft hierbij het belangrijkste kanaal voor het mkb: 60 procent oriënteert zich via de bank. Dit kanaal heeft in de afgelopen jaren wel aan populariteit ingeboet: in 2019 oriënteerde nog 80 procent van de ondernemers zich via de bank. Na de bank worden de accountant en de financieel adviseur het vaakst als informatiekanaal gebruikt.





Aandeel succesvolle aanvragen neemt af

Van de mkb-bedrijven die behoefte hebben aan financiering én zich georiënteerd hebben op de mogelijkheden (of al bekend waren met de mogelijkheden), doet 51 procent ook daadwerkelijk een aanvraag. Vorig jaar was dit nog 56 procent. De meest voorkomende reden om na oriëntatie toch geen aanvraag te doen, is dat er toch intern gefinancierd kon worden. Van de aanvragen die gedaan worden, is 86 procent geheel of deels succesvol. Dat is iets minder dan vorig jaar, toen 91 procent van de aanvragen (deels) succesvol was.

Technische toelichting

Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 2018 voor het eerst gevraagd een Financieringsmonitor op te zetten. Sindsdien is jaarlijks een meting uitgevoerd. Dit dashboard heeft betrekking op de vijfde meting, uit 2023. Daarnaast zijn ook alle metingen van eerdere jaren beschikbaar in dit dashboard.

De Financieringsmonitor bestaat uit twee onderdelen. Het eerste onderdeel is een verkenning van de vraagzijde van de markt voor financiering. Met een digitale enquête onder 10 000 bedrijven is de gehele zoektocht naar financiering in beeld gebracht: van behoefte tot aan uitkomst. De uitkomsten van de laatste meting gelden voor het mkb in de business economy in het jaar dat loopt van juli 2022 tot juli 2023.

Het tweede onderdeel is een schets van recente ontwikkelingen op de Nederlandse financieringsmarkt op basis van data van aanbieders van acht vormen van financiering: bancair krediet, crowdfunding, direct lending, factoring, kredietunies, leasing, mkb-beurs en private equity.

De Financieringsmonitor verschijnt in de vorm van dit dashboard en een onderzoeksrapport in de vorm van een webpublicatie. Zie voor de operationalisering van gebruikte concepten de begrippenlijst in dit dashboard. In het onderzoeksrapport is een uitgebreide onderzoeksverantwoording opgenomen.

De zoektocht naar financiering

Cijfers over de manier waarop het bedrijfsleven op zoek gaat naar externe financiering zijn verzameld door middel van een digitale enquête. De enquête is uitgezet onder 10 000 bedrijven waarvan 50 procent ook daadwerkelijk heeft deelgenomen. De netto steekproef bedraagt 5 000 bedrijven.

Populatie

De onderzoekspopulatie van de Financieringsmonitor bestaat uit het mkb in de business economy. De business economy bestaat uit het bedrijfsleven met uitzondering van de landbouw en financiële dienstverlening. Het mkb is gedefinieerd als bedrijven met minder dan 250 werkzame personen. Er wordt een ondergrens van 2 werkzame personen gehanteerd. De onderzoekseenheid is de bedrijfseenheid (BEID) zoals die door het CBS gedefinieerd wordt. De BEID is bepalend voor de bedrijfsgrootte, niet de omvang van het (eventuele) gehele concern.

In de Financieringsmonitor worden binnen het mkb drie grootteklassen onderscheiden op basis van de werkzame personen. Voor het grootbedrijf worden uitkomsten aanvullend gepresenteerd als benchmark.

  • Microbedrijf (2 tot 10).
  • Kleinbedrijf (10 tot 50).
  • Middenbedrijf (10 tot 250).
  • Grootbedrijf (ten minste 250).

Binnen de business economy wordt een onderscheid gemaakt naar zes bedrijfstakken, ingedeeld op basis van de Standaard Bedrijfsindeling (SBI). De sectoren onroerend goed en reparatie zijn samengenomen, omdat de sector reparatie op zichzelf te klein is voor veel uitsplitsingen en dan onderdrukt zou moeten worden.

  • Nijverheid (B-E).
  • Bouw (F).
  • Handel, vervoer en horeca (G-I).
  • Informatie en communicatie (J).
  • Zakelijke dienstverlening (M-N).
  • Onroerend goed en reparatie (L, 95).

Ten slotte wordt het mkb in de business economy ook ingedeeld naar bedrijfsleeftijd. Er wordt een onderscheid gemaakt naar jonge en oudere bedrijven.

  • Jong mkb (jonger dan 5 jaar).
  • Ouder mkb (ten minste 5 jaar).

Ophoging en marges

Door ophoging kunnen uitspraken gedaan worden over de gehele onderzoekspopulatie. Er vindt weging plaats naar werkgelegenheid binnen de strata. Elke bedrijfseenheid in de steekproef krijgt een ophooggewicht. De populatie voor de Financieringsmonitor 2023 (het mkb in de business economy) bestond uit ruim 302 000 bedrijfseenheden toen in juni 2023 een steekproef werd getrokken. De ophoogfactoren worden berekend per stratum: een driedimensionale combinatie van bedrijfstak, grootteklasse en bedrijfsleeftijd.

Enquêtering heeft plaatsgevonden onder een klein deel van de daadwerkelijke populatie. De resultaten die gebaseerd zijn op deze steekproef vertegenwoordigen schattingen van de uitkomsten. Er zit een bepaalde onzekerheid rondom die geschatte waarde. De onzekerheid is gekwantificeerd met de 95%-betrouwbaarheidsintervallen waarbinnen de uitkomsten vallen. Dat wil zeggen dat bij herhaling de geschatte uitkomst in 95 procent van de gevallen binnen dat interval ligt.

Afronding percentages

De percentages die gebaseerd zijn op de enquête worden afgeronde op hele percentages om schijnnauwkeurigheid te voorkomen. Dit kan bij de donutdiagrammen tot gevolg hebben dat percentages niet optellen tot 100 procent.

Ontwikkelingen op de markt voor bedrijfsfinanciering

De zoektocht naar financiering van het mkb in de business economy wordt in beeld gebracht met data die door het CBS zelf verzameld is. Voor ontwikkelingen op de markt voor financiering wordt alleen data uit secundaire bronnen gebruikt. Alle cijfers afkomstig uit secundaire bronnen zijn met terugwerkende kracht verwerkt. Tussentijdse veranderingen in de cijfers door de bronhouders in eerdere verslagjaren kunnen ertoe leiden dat die cijfers in dit dashboard afwijken ten opzichte van eerdere dashboards van de Financieringsmonitor. De Financieringsmonitor behandelt acht vormen van financiering, afkomstig van de volgende bronnen:

  • Bankkredieten (De Nederlandsche Bank, DNB).
  • Crowdfunding (Douw&Koren, Crowdfundingcijfers.nl).
  • Direct lending (Stichting MKB Financiering).
  • Equipment lease (Nederlandse Vereniging van Leasemaatschappijen, NVL).
  • Factoring (Factoring & Asset-based financing Association Netherlands, FAAN).
  • Kredietunies (Stichting MKB Financiering).
  • Mkb beurs (Stichting MKB Financiering).
  • Private equity (Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen, NVP).

Vrouwelijke ondernemers

Onder de downloads is een special over financiering aan vrouwelijke ondernemers te vinden. Deze was onderdeel van de Financieringsmonitor 2021. De uitkomsten zijn gebaseerd op de samengevoegde metingen van 2018 tot en met 2021. Dit geeft de data meer massa, zodat er ook specifiek voor vrouwelijke ondernemers zinvolle resultaten af te leiden zijn. Voor respondenten die aan meer dan één van deze metingen hebben deelgenomen, is de meest actuele waarneming gebruikt.

Voor een groot deel van de bedrijven valt niet eenduidig een ondernemer aan te wijzen. Bedrijven waarvoor dit niet kan (bijvoorbeeld een nv) blijven buiten beschouwing in het onderzoek. Dit zijn met name de grotere bedrijven. Het CBS kan voor bedrijven van zelfstandige ondernemers (winstgenieters) en directeur- grootaandeelhouders (dga’s) een verband leggen tussen bedrijf en ondernemer. Dit gebeurt aan de hand van de statistiek Inkomen van personen. Daarmee leidt het CBS het geslacht van de ondernemers af. Er zijn bedrijven geleid door (teams die volledig bestaan uit) mannen, (teams die volledig bestaan uit) vrouwen en gemengde teams. Bij een gelijke verdeling mannen/vrouwen zijn bedrijven toegekend aan vrouwelijke ondernemers.

Privacy

Privacy is een groot goed. Ook als je niks te verbergen hebt, heb je heel wat te beschermen. Het CBS is het Statistisch Bureau van Nederland dat onafhankelijk onderzoek uitvoert. Het CBS werkt bij elk onderzoek met strenge eisen om data op een veilige manier te verwerven, te verwerken en te publiceren en is transparant over de manier van werken en de methodieken.

Het CBS verzamelt gegevens van natuurlijke personen, bedrijven en instellingen. Dit is wettelijk vastgelegd in de CBS-wet en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Identificerende persoonskenmerken worden na ontvangst direct gepseudonimiseerd. Hierdoor kan het onderzoek alleen worden uitgevoerd op gegevens met een pseudosleutel. Bij publicatie zorgt het CBS er bovendien voor dat natuurlijke personen of bedrijven niet herkenbaar of herleidbaar zijn. Ook hanteert het CBS diverse maatregelen tegen diefstal, verlies of misbruik van persoonsgegevens. Het CBS levert geen herkenbare gegevens aan derden, ook niet aan andere overheidsinstellingen. Wel kunnen sommige (wetenschappelijke) instellingen onder strenge voorwaarden toegang krijgen tot gegevens met pseudosleutel op persoons- of bedrijfsniveau. Dit noemen we microdata.

Voor meer informatie, zie onze website: www.cbs.nl/privacy.

Beschrijving onderzoekspopulatie

De doelgroep van de Financieringsmonitor is het mkb in de business economy. Deze pagina laat zien hoe de steekproef verdeeld is over de zes bedrijfstakken in de business economy, de drie grootteklassen in het mkb en over twee leeftijdsgroepen. De laatste twee figuren laten zien welke typen bedrijven in de steekproef zitten en in welke levensfase zij zich bevinden: beide op basis van hoe de bedrijven zichzelf zien.

Bronnen

Algemene beschrijving
Het Algemeen Bedrijven Register (ABR) vormt voor het CBS de ruggengraat van het statistisch proces voor economische statistieken. Het ABR is een systeem waarin identificerende gegevens en structuurgegevens over alle bedrijven en instellingen (inclusief zelfstandigen) zijn geregistreerd. Hieruit worden de statistische eenheden bedrijfseenheid, ondernemingengroep en lokale bedrijfseenheid afgeleid. Het ABR bevat informatie over de economische activiteit en het aantal werkzame personen. Daarnaast bevat het ABR ook informatie over bepaalde ‘events’. Een event geeft een gebeurtenis of wijziging weer binnen het ABR: bijvoorbeeld de oprichting, overname of opheffing van een bedrijf.

Leverancier
Kamer van Koophandel (KvK), Belastingdienst, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), De Nederlandsche Bank (DNB) en het CBS.

Integraal of steekproef
Integraal.

Periodiciteit
Gegevens worden doorlopend geactualiseerd.

Bijzonderheden
Geen

Algemene beschrijving
Het BDK is een verrijking van het ABR met meer bedrijfskenmerken en samenhang tussen bedrijven waardoor bedrijven beter door de tijd gevolgd kunnen worden.

Leverancier
CBS.

Integraal of steekproef
Integraal.

Periodiciteit
Gegevens worden doorlopend geactualiseerd.

Bijzonderheden
Geen

Algemene beschrijving
De Directe Raming Totalen (DRT) combineren omzetgegevens uit drie verschillende bronnen. Voor de 350 grootste bedrijven komen de gegevens uit CONGO (consistentie grote ondernemingen). Voor de volgende 1 950 grootste bedrijven (Top-X) zijn deze gebaseerd op primaire dataverzameling, bijvoorbeeld uit de Productiestatistieken. Voor de rest van het bedrijfsleven dat niet voorkomt in steekproeven van enquêtes worden btw-bestanden gebruikt. De data zijn per kwartaal beschikbaar.

Leverancier
CBS.

Integraal of steekproef
Integraal.

Periodiciteit
Kwartaal.

Bijzonderheden
Voor het deel van de waarnemingen dat gebaseerd is op de btw-bestanden, geldt dat alleen bedrijven die btw-plichtig zijn, voorkomen in de statistiek. Dit betekent dat de dekking in sommige sectoren niet integraal is.

Algemene beschrijving
Het bestand bevat het jaarinkomen van alle personen behorende tot de bevolking van Nederland op 1 januari van het verslagjaar. Het bestand bevat ook gegevens waaruit blijkt of een persoon zelfstandig ondernemer is.

Leverancier
De belangrijkste berichtgever is de Belastingdienst.

Integraal of steekproef
Integraal

Periodiciteit
Jaarlijks sinds 2011.

Bijzonderheden
Dit bestand in de huidige vorm wordt sinds 2017 gemaakt en is de vervanging voor de oude bron met het jaarinkomen van personen.

Algemene beschrijving
De NFO bevat financiële gegevens uit de balans en resultatenrekening van bedrijven mét rechtspersoonlijkheid op het niveau van de ondernemingengroep (OG): het overkoepelende concern met daarin de moedermaatschappij en de bijbehorende groepsmaatschappijen. De NFO is opgebouwd uit twee deelbestanden. Informatie over OG met een omzet kleiner dan 40 miljoen euro zijn afkomstig uit de Statistiek Financiën van Kleine Ondernemingen (SFKO), gebaseerd op een databank van het ministerie van Financiën met daarin gegevens over alle bedrijven zonder rechtspersoonlijkheid die vennootschapsbelasting moeten afdragen. Informatie over grotere OG is afkomstig uit de Statistiek Financiën van Grote Ondernemingen (SFGO), gebaseerd op een integrale enquête met ongeveer tachtig procent respons.

Leverancier
Gegevens voor kleine en middelgrote ondernemingen zijn gebaseerd op de vennootschapsbelasting, afkomstig uit een databank van het ministerie van Financiën. Gegevens voor grote ondernemingen worden middels een enquête verzameld door het CBS.

Integraal of steekproef
Deels steekproef. Van de grote ondernemingen die een enquêteformulier toegestuurd krijgen, respondeert ongeveer 80 procent.

Periodiciteit
De cijfers komen jaarlijks beschikbaar.

Bijzonderheden
Meer informatie via www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/dataverzameling/statistiek-financien-van-ondernemingen.htm

Algemene beschrijving
De Polisadministratie bevat gegevens over banen en is gebaseerd op data uit de loonaangiften van de Belastingdienst. De loonaangiften bevatten gegevens over inkomstenverhoudingen (uit de loonadministratie) van werkgevers en andere inhoudingsplichtigen. Het doel van de Polisadministratie is inzicht te krijgen in arbeidscontracten en loon van werknemers. De Polisadministratie van het UWV bevat naast kenmerken van de baan eveneens enkele gegevens over het bedrijf, waaronder het bedrijfseenheid identificatienummer (BEID).

Leverancier
De Belastingdienst ontvangt de loonaangifte en UWV maakt daar de Polisadministratie van.

Integraal of steekproef
Integraal.

Periodiciteit
De Polisadministratie komt maandelijks beschikbaar.

Bijzonderheden
Geen

Algemene beschrijving
De SZO bevat informatie over alle zelfstandigen in alle bedrijfstakken, incl. zorg, landbouw en onderwijs. De SZO is gebaseerd op een selectie van administratieve en CBS-eenheden uit het ABR, genoemd het Basisregister Ondernemingen van Personen (BOP). Dit basisregister is aangevuld met registergegevens die door de Belastingdienst aan het CBS zijn verstrekt. Het betreft fiscale middelen inkomstenbelasting, omzetbelasting en loonbelasting en een aantal fiscaal administratieve bestanden waaronder de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR).

Leverancier
Belastingdienst.

Integraal of steekproef
Integraal.

Periodiciteit
Jaarlijks met kwartaalupdates tot het vierde kwartaal van het derde jaar ná het statistiekjaar. Dat wil zeggen dat er in totaal 16 updates uitgevoerd worden. De populatie is definitief vanaf de vierde kwartaalupdate.

Bijzonderheden
Geen

Begrippen

Een kredietvorm die kenmerken van vreemd en eigen vermogen combineert. In het geval van faillissement wordt de crediteur bij uitbetaling achtergesteld op de andere kredietverstrekkers. De verstrekker van een achtergestelde lening heeft nog wel voorrang op houders van obligaties of aandelen.

Financiering op basis van een onderpand, zoals debiteuren, machines of auto's. Omdat het door het onderpand zekerheden met zich meebrengt, is deze vorm interessant voor zowel de financier als het bedrijf in kwestie.

De feitelijke transactor in het productieproces gekenmerkt door zelfstandigheid ten aanzien van de beslissingen over dat proces en door het aanbieden van zijn producten aan derden.

Bij een bedrijfsobligatie schrijft een bedrijf, met behulp van een bank of andere bemiddelaar, een lening uit waar beleggers op intekenen. Die lening wordt opgeknipt in verhandelbare coupures en er worden afspraken gemaakt over de looptijd, rente en aflossing. Zo'n obligatie krijgt een notering aan een beurs of kan buiten de beurs om onderhands verhandeld worden, bijvoorbeeld aan de werknemers van het bedrijf.Een bedrijf bestaat uit een of meer juridische eenheden. Een juridische eenheid kan zelf weer uit een of meer vestigingen bestaan. Kenmerkend is dat er autonomie is over beslissingen met betrekking tot de productie die binnen de (samengestelde) entiteit die 'bedrijf' wordt genoemd. Wanneer deze eenheid zich uitstrekt over verschillende landen wordt omwille van de nationale statistiek het Nederlandse deel als bedrijf beschouwd. In de officiële CBS-terminologie wordt het bedrijf zoals hier gedefinieerd bedrijfseenheid (BE) genoemd. Zo kan geen verwarring ontstaan met de term bedrijf uit het gangbare spraakgebruik. De statistische eenheid bedrijf is een benadering van de kind-of-activity unit, zoals gedefinieerd door Eurostat. Deze definitie combineert twee eisen die strijdig kunnen zijn: bijdragen aan één activiteit versus het overeenkomen met één of meer operationele eenheden. Nederland geeft bij het operationaliseren naar de statistische eenheid bedrijf prioriteit aan de tweede eis.

Een business angel is een andere benaming voor een informele durfkapitaalverstrekker, een vermogende particulier (meestal een ex-ondernemer die zijn bedrijf heeft verkocht) die een gedeelte van zijn eigen geld actief investeert in het kapitaal van veelbelovende bedrijven in ruil voor aandelen, een achtergestelde lening of een combinatie van beide.

De term 'business economy' wordt internationaal het meest gebruikt om het midden- en kleinbedrijf (mkb) af te bakenen. De business economy telt de overheidssector niet mee. Ook de agrarische sector, financiële dienstverlening, onderwijs, zorg, cultuur, sport en recreatie, belangen- en hobbyverenigingen en overige persoonlijke dienstverlening worden niet tot de business economy gerekend. De business economy is dus een deel van alle economische activiteiten en beslaat de SBI-codes B tot en met N en 95, exclusief K.

Financieringsentiteiten van productleveranciers die hun klanten rechtstreeks een leaseproduct aanbieden (one-stop-shop).

Bij crowdfunding wordt financiering opgehaald bij een grote groep donateurs of investeerders. Een belangrijk voordeel is dat geldvragers zelf de voorwaarden kunnen bepalen. Zo beslissen ze zelf welke financieringsvorm ze gebruiken en wat de tegenprestatie zal zijn.

In de context van private equity gaat het om desinvesteringen in Nederlandse bedrijven door binnen- of buitenlandse participatiemaatschappijen. Desinvesteringen zijn het eindstation van investeringen door participatiemaatschappijen: hun aandelen worden dan weer verkocht, afgeschreven, er is sprake van een faillissement of de investering wordt terugbetaald.

Aanpassen van het bedrijf aan door digitalisering veranderende markt. Digitalisering gaat over de structurele verandering van de economie en maatschappij doordat mensen en bedrijven steeds meer digitale technologie gebruiken.

Vorm van ondernemingsfinanciering, waarbij niet bancaire geldverstrekkers rechtstreeks leningen verstrekken aan bedrijven. In praktijk werken soms meerdere geldverstrekkers samen die tezamen geld investeren in een fonds dat als financier optreedt voor ondernemers.

Een zelfstandige juridische eenheid binnen een concern.

Vorm van ondernemingsfinanciering, ook wel aangeduid wordt als venture capital, dat verstrekt wordt aan een onderneming die een meer dan gemiddeld risico loopt.

Lease is een vorm van kredietverstrekking waarbij de verstrekker een goed koopt en deze gedurende een overeengekomen termijn en tegen een vergoeding ter beschikking stelt aan het bedrijf. Bij equipment lease gaat het om objecten anders dan auto's, zoals kranen, grondverzetmachines, industriële machines, koffieapparaten, kopieermachines, computers en ICT-oplossingen.

Alle financiering die van buiten de onderneming aangetrokken wordt. Een combinatie van vreemd vermogen en extern eigen vermogen. Voorbeelden van extern eigen vermogen zijn aandelenuitgifte, geld van informele investeerders of private equity. Intern eigen vermogen behoort niet tot externe financiering. Ingehouden winsten en eigen inleg door de ondernemer behoren dus niet tot dit begrip.

Dit is een vorm van debiteurenfinanciering of voorraadfinanciering. Hierbij draagt de ondernemer de facturatie over aan een extern bedrijf dat zorg voor de facturering, de debiteurenadministratie en de incassering van de debiteuren. Het externe bedrijf ontvangt in ruil meestal een percentage van de omzet, maar draagt ook het risico over de schulden.

Tot het grootbedrijf behoren ondernemingen met ten minste 250 werkzame personen. Deze grootteklasse komt voor in de monitor als benchmark maar behoort niet tot het mkb.

Onder informele investeerders verstaan we vrienden, familie, collega's en andere bekenden. Ze verschillen onder meer van business angels in dat zij niet actief betrokken blijven bij de bedrijfsvoering.

Ondernemingen die doen aan product-, proces-, marketing- en organisatorische vernieuwingen of sterke verbeteringen.

In de context van private equity gaat het om investeringen in Nederlandse bedrijven door binnen- of buitenlandse participatiemaatschappijen. Die participatiemaatschappijen beheren vermogens en vanuit dat fonds investeren zij in bedrijven.

Beperkende voorwaarden vanuit afnemers. Dit kan zich uiten in langere betaaltermijnen of aanvullende voorwaarden.

Tot het kleinbedrijf behoren ondernemingen met tenminste 10 en minder dan 50 werkzame personen.

Een kredietunie is een coöperatieve kredietvereniging zonder winstoogmerk waarin ondernemers zich per regio of per branche organiseren om elkaar geld te lenen. Het is als non-bancair alternatief voor bankfinanciering ontstaan, wordt door de politiek gedragen en is voornamelijk een fenomeen in de Verenigde Staten van Amerika, Canada en Engeland.

Wanneer een onderneming goederen of diensten afneemt en die niet direct betaalt, ontvangt deze in feite een vorm van krediet van de leverancier. De niet-betaalde rekening is de financiering.

De verhouding van de vlottende activa tot het kortlopend vreemd vermogen wordt ook wel de current ratio genoemd. Het is een maatstaf van hoe goed bedrijven in staat zijn om aan hun verplichtingen op korte termijn te voldoen.

Van een MBO is sprake wanneer het management van een bedrijf de activa en middelen overneemt.

Ondernemingen waarvan meer dan 50 procent van de ondernemers (zelfstandigen met personeel of dga's) man is. De 50/50 gevallen worden toegekend aan vrouwelijk.

De kleinste grootteklasse binnen het mkb. Tot het microbedrijf behoren ondernemingen met minder dan 10 werkzame personen. In de Financieringsmonitor wordt ook een ondergrens gehanteerd van 2 werkzame personen.

Tot het mkb behoren ondernemingen met minder dan 250 werkzame personen. In de Financieringsmonitor wordt ook een ondergrens gehanteerd van 2 werkzame personen. De bedrijfsgrootte is bepaald op het niveau van de individuele bedrijfseenheid en niet het gehele concern. Binnen het mkb wordt een onderverdeling gemaakt naar drie onderliggende grootteklassen: het microbedrijf, het kleinbedrijf en het middenbedrijf. Het grootbedrijf, dat ook voorkomt in de monitor, behoort niet tot het mkb.

Tot het kleinbedrijf behoren ondernemingen met tenminste 50 en minder dan 250 werkzame personen.

Een platform waarbij beleggers rechtstreeks kunnen investeren in mkb bedrijven. Dat kan in de vorm van (certificaten van) aandelen en obligaties (leningen). De (certificaten van) aandelen en de obligaties zijn verhandelbaar.

Een geldlening zonder tussenkomst van een bank, bijvoorbeeld bij familie of vrienden. Rente en afspraken worden wel vastgelegd in een contract.

De eenheid die feitelijk optreedt als financiële transactor. De ondernemingengroep (OG) wordt gedefinieerd als de meest omvattende verzameling van in Nederland gevestigde juridische eenheden waarover zeggenschap kan worden uitgeoefend en die homogeen is naar institutionele sector. De ondernemingengroep is de statistische eenheid op basis waarvan het financieringsproces in Nederland wordt beschreven. Vooral bij grotere eenheden komt deze feitelijke transactor doorgaans niet overeen met één juridische eenheid, maar is een combinatie van juridische eenheden.

Een financieringsvorm waarbij investeerders buiten de aandelenbeurs om financieel in bedrijven participeren. Deze participatiemaatschappijen nemen dan een meerderheids- of een groot minderheidsbelang in een bedrijf. Binnen private equity zijn drie soorten investeringen te onderscheiden: een buy-out, een groei-investering, of een investering in vaak jonge ondernemingen met hoge risico's, het zogenaamde venture capital.

Doorlopend krediet dat ondernemingen gebruiken voor alledaagse uitgaven en om hun rekeningen te betalen, ook wel bekend als een betaalrekening.

De rentabiliteit op het eigen vermogen is de verhouding tussen de nettowinst (het resultaat ná belastingen) en het eigen vermogen. Het is een indicator van het rendement op het vermogen dat door aandeelhouders geïnvesteerd is.

De rentabiliteit op het totaal vermogen is de verhouding tussen het resultaat uit de normale bedrijfsvoering (het resultaat vóór belastingen) en het totale vermogen.

Het aandeel van het eigen vermogen in het balanstotaal. De solvabiliteit is een indicator die gebruikt wordt om de financiële positie van ondernemingen te meten. Het geeft een indicatie van de mate waarin zij in staat zijn te voldoen aan verplichtingen op langere termijn. Een hogere solvabiliteit duidt op een financieel gezonder bedrijf.

Een startende onderneming met een vernieuwend, schaalbaar idee rondom een nieuwe technologie.

Een combinatie van bedrijfskenmerken waardoor bedrijven in de populatie en in de steekproef van de enquête aan hokjes toe te kennen zijn. In de Financieringsmonitor wordt gewerkt met 53 driedimensionale strata door bedrijfstak, grootteklasse en leeftijd te combineren.

Financiers die leasing aanbieden via herfinanciering via een algemene leasemaatschappij.

Een vorm van private equity waarbij het specifiek om investeringen in vaak jonge ondernemingen met hoge risico's gaat.

Ondernemingen waarvan minimaal 50 procent van de ondernemers (zelfstandigen met personeel of dga's) vrouw is. De 50/50 gevallen worden toegekend aan vrouwelijk.

Persoon die een baan heeft bij een in Nederland gevestigd bedrijf of bij een particulier huishouden in Nederland. Tot de werkzame personen behoren alle personen die betaalde arbeid verrichten, ook al is het maar voor één of enkele uren per week. Zij kunnen worden onderscheiden in werknemers en zelfstandigen.

Afkortingen

ABR - Algemeen Bedrijven Register

BDK - Bedrijfsdemografisch Kader

BEID - Bedrijfseenheid

BMKB - Borgstelling Mkb Kredieten

CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek

CPB - Centraal Planbureau

DGA - Directeur-grootaandeelhouder

DNB - De Nederlandsche Bank

DRT - Directe Ramingen Totaal

ECB - Europese Centrale Bank

EZK - Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

FAAN - Factoring & Asset-based finance Association Netherlands

ICT - Informatie- en Communicatie Technologie

MFI - Monetaire Financiële Instelling

Mkb - Midden- en Kleinbedrijf

NFO - Statistiek Financiën Niet-Financiële Ondernemingen

NVB - Nederlandse Vereniging van Banken

NVL - Nederlandse Vereniging van Leasemaatschappijen

NVP - Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen

OG - Ondernemingengroep

REV - Rentabiliteit eigen vermogen

RTV - Rentabiliteit totaal vermogen

SAFE - Survey on the Access to Finance of Enterprises

SBI - Standaard Bedrijfsindeling

SZO - Satelliet Zelfstandige Ondernemingen

Vof - Vennootschap onder firma

Wp - Werkzame personen

Zmp - Zelfstandigen met personeel

Zzp - Zelfstandigen zonder personeel

Uitdagingen

Als bedrijven geen goede toegang tot financiering hebben, dan kan dat een grote belemmering vormen in de bedrijfsvoering. Op deze pagina wordt dit in perspectief geplaatst tegenover andere mogelijke belemmeringen waar bedrijven mee te maken hebben. In de figuur kunnen groepen bedrijven vergeleken worden. Kies eerst het thema waarop je bedrijven wilt vergelijken en vervolgens binnen dat thema groepen door ze aan te vinken in het tweede uitklapmenu.

Toelichting figuur

Zoektocht financiering

Het onderstaande stroomdiagram volgt de zoektocht van ondernemers en bedrijven naar externe financiering. Deze begint met een financieringsbehoefte in het afgelopen jaar of in het komende jaar en bestaat uit verschillende afwegingen, keuzes en gevolgen in iedere stap. De rest van de zoektocht is voor het afgelopen jaar in beeld gebracht: van juli 2022 tot juli 2023. Klik op een knooppunt om figuren met resultaten voor iedere stap te zien. In het keuzemenu onder de figuur kan aangegeven worden voor welk peilmoment de resultaten zichtbaar moeten zijn.

Toelichting figuur

Bankleningen

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit zien voor nieuwe bankleningen en hun voorwaarden. Door op een categorie in de legenda te klikken, kan die categorie toegevoegd of weggelaten worden in de figuur.

Toelichting figuur

Crowdfunding

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2012 zien voor crowdfunding. In de rechter figuur wordt meer detail getoond voor het meest actuele jaar met bijvoorbeeld gemiddelde bedragen en omvang bij projecttypen.

Toelichting figuur

Factoring

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2013 zien voor factoring. In de rechter figuur worden verdelingen naar grootteklasse getoond voor het meest actuele jaar. Door op een categorie in de legenda te klikken, kan die categorie toegevoegd of weggelaten worden in de figuur.

Toelichting figuur

Equipment lease

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2011 zien voor equipment lease. In de rechter figuur worden verschillende verdelingen getoond voor het meest actuele jaar.

Toelichting figuur

Private equity

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2007 zien voor private equity. In de rechter figuur wordt meer detail getoond voor het meest actuele jaar met uitsplitsingen naar sector en exit route.

Door op een categorie in de legenda te klikken, kan die categorie toegevoegd of weggelaten worden in de figuur.

Toelichting figuur

Kredietunies

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2018 zien voor kredietunies.

Toelichting figuur

Direct lending

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2018 zien voor direct lending.

Toelichting figuur

MKB beurs

Dit deel van het dashboard geeft een overzicht van ontwikkelingen op de financieringsmarkt per financieringsvorm. Deze pagina laat dit vanaf 2018 zien voor de mkb beurs.

Toelichting figuur

Voor financieringen in de categorie MKB beurs is er geen data beschikbaar over 2022.

Coronavirus kansen

De gevolgen van het coronavirus hebben in 2020 en ook in 2021 een grote nadruk gelegd op maatschappij en economie. De impact op bedrijven was veelal nadelig, maar voor sommige bedrijven boden de aanpassingen die de maatschappij moest maken ook kansen. Op deze pagina wordt weergegeven in welke mate bedrijven dergelijke kansen hebben ervaren. In de figuur kunnen groepen bedrijven vergeleken worden. Kies eerst het thema waarop je bedrijven wil vergelijken en vervolgens binnen dat thema groepen door ze aan te vinken in het tweede uitklapmenu. Deze gegevens zijn alleen beschikbaar voor 2021. Onderstaande grafiek wordt dit jaar niet verder geüpdatet.

Coronavirus belemmeringen

De gevolgen van het coronavirus hebben in 2020 en ook in 2021 een grote nadruk gelegd op maatschappij en economie. De impact op bedrijven was veelal nadelig en voor de meeste bedrijven betekenden de aanpassingen die de maatschappij moest maken forse belemmeringen. Op deze pagina wordt weergegeven in welke mate bedrijven dergelijke belemmeringen hebben ervaren. In de figuur kunnen groepen bedrijven vergeleken worden. Kies eerst het thema waarop je bedrijven wil vergelijken en vervolgens binnen dat thema groepen door ze aan te vinken in het tweede uitklapmenu. Deze gegevens zijn alleen beschikbaar voor 2020 en 2021. Onderstaande grafiek wordt dit jaar niet verder geüpdatet. In 2022 is er meer algemeen naar de gevolgen van Corona gevraagd, de uitkomsten hiervan zijn terug te vinden in het menu onder Financieringsvraag; Uitdagingen.